SON 11 BİREYİ MUŞ-BULANIK'TA YAŞAYAN TELLİ
TURNALARIN NESLİ YOK OLMA TEHLİKESİ İLE KARŞI KARŞIYA
Anadolu türkülerinin en önemli temalarından
birisini oluşturan Telli turnaların Türkiye’de üreyen son 11 bireyi Muş’un Bulanık
Ovası’nda yaşam mücadelesi veriyor. Eskiden İç Anadolu Bölgesi’nde de ürediği
bilenen telli turnaların tüm Avrupa’da üreyen son 11 bireyi Bulanık Ovası’nda
kısıtlı bir alanda bulunmaktadır. Kış aylarını Afrika'da geçiren telli
turnalar, uzun bir göçün ardından Mart ve Nisan aylarında Türkiye’deki üreme
alanlarına gelmekte. Telli turnaların en yakın akrabaları Hazar
Denizi’nin kuzey doğusunda yaşıyor. Bu nedenle telli turnaların Bulanık
Ovası’ndan da çekilmesi durumunda ülkemizde bu türü sonsuza kadar kaybetmekle
karşı karşıyayız. Bu nedenle; Doğa Derneği tarafından başlatılan kampanya
çerçevesinde Telli Turnalar hakkında farkındalık yaratılması için çalışmalar
yürütülmekte. Muş Valiliği’nin desteklediği çalışma kapsamında Bulanık sulak
alanının uluslararası korunmaya alınması için çalışmalar yürütülüyor.
Turnadan daha küçük ve zariftir. Adını
gözünün gerisinden çıkan beyaz süs tüylerinden alır. Gövdesi gri renktedir ve
kanat telekleri siyahtır. Başı ve boynunun ön kısmında yer alan siyah renkteki
tüyler, bir sakal gibi göğsünden aşağı sarkar. Nehirlerin çevresindeki sulak
alanlarda, taşkın ovalarında ve nehir adacıklarında ürerler.
Telli turnalar Mart ve Nisan aylarında
kışladıkları Afrika’dan ülkemize bilinen üreme yerleri olan Muş’un Bulanık
Ovası’na gelmektedirler. Burada yaz boyunca yavrularını çıkarır büyütür ve
uçururlar. Sonbahar göçünde Eylül ve Ekim aylarında yine ülkemiz
üzerinden Afrika’ya kışlama yerlerine geri dönerler.
Doğa Derneği’nin Irmak Okulları ile
birlikte gerçekleştireceği proje ile Muş Bulanık Ovası’nda ilkbahar döneminde
detaylı kuş araştırması yapılarak telli turnaların durumu belirlenecek. Telli
turnaların üremeye devam ettiği ada koruma altına alınacak ve bölge halkından
bekçilik hizmeti alınarak ve çobanlarla iş birliği yapılarak kuşlara zarar
verilmesi engellenecek.
Projenin tüm çalışmalarına Irmak Okulları
öğrencileri ve telli turnaların yaşadığı Yoncalı’daki öğrenciler de dâhil
olacak. Öte yandan, Muş Bulanık Ovası 75. Yıl Yoncalı İlköğretim Okulu ve 75.
Yıl Mehmet Akif Ersoy İlköğretim Okullarını kardeş okul seçen Irmak Okulu
öğrencileri, yaptıkları aktivitelerle telli turnaların korunmasına destek
oluyor.
